Assertiviteit – gezond egocentrisme?

Laten we de Dikke Van Dale er even bij pakken: “Assertiviteit is het jezelf durven zijn”.

Of: “Opkomen voor zichzelf en je eigen mening, rechten en standpunten zonder gesprekspartners agressief te benaderen”. Klinkt mooi, toch?

Toch is deze definitie niet alleen leeg, ze is vaak ook misleidend en vooral extern gericht. Want wie is die ‘zelf’ waar we het over hebben? Is dat de persoon die bewust kiest, of het product dat gevormd is door anderen?

Het Verraderlijke Pantser van Vorming

Voor velen is “jezelf zijn” een excuus om te handelen vanuit hun vorming. Het is de som van alle externe invloeden: je opvoeding, de sociale druk van collega’s, de heersende bedrijfscultuur, de verwachtingen van je partner en zelfs onverwerkte teleurstellingen uit het verleden, etc.

Deze factoren bouwen een comfortabel, maar verraderlijk pantser. Als je vanuit dit pantser handelt, ben je verkeerd assertief. Dan reageer je op de automatische piloot, als een speelbal van je omgeving. Dat is geen kracht, dat is schijnveiligheid. Regelmatig brengt dit frustraties die zich uiten in agressieve uitingen.

Echte Assertiviteit: De Regie Nemen met Gezond Egocentrisme

Echte, duurzame assertiviteit komt van binnenuit. Het ontstaat op de enige plek waar jij 100% controle hebt: je interne, cognitieve zelf. Het is de bewuste, haast egoïstische keuze om je eigen gedrag te analyseren en te sturen. De keuze om JOUW belang, JOUW welzijn en JOUW professionele grenzen op nummer één te zetten. Niet omdat externe factoren het dicteren, niet omdat het zo hoort, maar omdat JIJ het rationeel beslist. Dit natuurlijk binnen het met elkaar afgesproken sociaal wenselijk kader.

Het is geen vage zelfontplooiing. Het is glasheldere zelf-prioritering.

Handel Jij van Binnenuit of van Buitenaf?

De vraag is dus niet of je extern gericht assertief moet zijn, maar van waaruit je handelt. Durf jij de regie te pakken met (gezond) egocentrisme, of blijf je liever het product van een ander? Blijf je jezelf verantwoorden, extern aanpassen, of word je assertief naar je eigen normen en waarden en handel je daar ook naar onder druk?

Handelen vanuit externe invloeden zal ook vaak leiden tot aanwijsgedrag, het de schuld geven van de ander of de buitenwereld. Bij intern ben vooral jijzelf verantwoordelijk, ben je bezig met wat jij kan veranderen en verbeteren. Een belofte maken aan jezelf en die ook echt nakomen, daar assertief in zijn.